GRONINGER
MUSEUM
MUSEA
DE COLLECTIE, MEMPHIS DESIGN, PRONKJEWAILS
& DE PLOEG
Het abstract vormgegeven, door Alessandro Mendini ontworpen Groninger Museum biedt een grote verscheidenheid aan kunst. 'De Collectie' geeft een breed inzicht van kunst door de jaren heen, terwijl 'De Ploeg' een sterke nadruk legt op het expressionistische kunstenaarscollectief. De kleurrijkheid van Design wordt tentoongesteld in 'Memphis Design' en 'Pronkjewails'.
Het Groninger Museum, verbindt het historische treinstation met de oude binnenstad. Het museumgebouw en de bijbehorende brug zijn als het ware het eerste beeld dat de treinreiziger van de stad te zien krijgt en met zijn kleur en vorm had ik haast het gevoel dat ik in een andere dimensie was beland. Het gebouw breekt met de omliggende architectuur en natuur waardoor dit gevoel nog intensiever wordt. De fragmentarische paviljoens, die door verschillende architecten en ontwerpers zijn gemaakt, geven je een goed beeld van de kleurrijke vormwereld die je in het museum staat te wachten.
De entree van het museum bevindt zich in de gouden toren op het middelste paviljoen. De hal bestaat uit een grote 'eyecatcher' die door elke kunst- en designliefhebber al snel wordt herkend. De mozaïektrap die door de hoofdarchitect, Alessandro Mendini, ontworpen is, brengt je naar de zuurstokroze garderobe en de ingang van de tentoonstellingen. Boven de entree vult het depot de rest van het goudkleurige hart van het museum. Mendini wilde het depot niet wegstoppen, maar het juist tot een onmiskenbaar deel van het museum maken.
Dit symbolisme en het artistieke ontwerp van de trap maken al snel duidelijk dat het museumgebouw van binnen en van buiten op zichzelf al een verzameling van kunst is. Mendini bracht met de kunst die hij in het interieur verwerkte geen hiërarchie aan. Hij zag alle historische kunststijlen als gelijken en vermengt ze in het interieur van het gebouw tot een dynamisch geheel. De trap verdiept met een eigen boodschap dit idee nogmaals. Mendini wilde de bezoeker namelijk juist met een trap naar beneden leiden, in tegenstelling tot vele musea, waarbij men met trappen naar een hoger niveau wordt gebracht. Dit stamt af van het idee dat kunst boven het dagelijkse verheven is. Mendini ging hier met het ontwerp van de trap dwars tegen in. Al deze denkbeelden en ideeën zijn typisch voor het postmodernisme.
De Collectie
In deze hoofdtentoonstelling van het museum bevindt zich vrij letterlijk 'de collectie'. De vaste kunstobjecten van het museum zijn hier te vinden en hebben een duidelijke focus op de lokale geschiedenis van de stad en de provincie Groningen. Dit was voor mij, als Friezin en medenoorderling extra interessant, omdat het erg verwant is aan de Friese geschiedenis en cultuur. En hoewel Groningen en Friesland vaak rivaliteit kennen, bracht deze verdiepende kijk op de Noord-Nederlandse geschiedenis mij vooral het gevoel van herkenning en verbintenis.
Bij binnenkomst in de Schatkamer en de Meesterwerkenzaal, twee expositieruimtes, komt deze nadruk op de Groningse geschiedenis het best naar voren. Schilderkunst uit de 17e eeuw geeft bekende en minder bekende gezichten geportretteerd weer op volle muren. Kleur speelt door het hele museum een grote rol en dat komt ook hier naar voren. De aubergine-achtige, bruin-paarse kleur van de muren versterken het historische gevoel dat de schilderkunst in deze zaal moet opwekken.
De schatkamer maakt ruimte voor een pyramide van zilverwerk. De manier waarop dit tentoon wordt gesteld vond ik erg krachtig. De zaal wordt volledig besteed aan het zilveren servies. Door deze centraal in de expositieruimte neer te zetten, met donkere muren en licht dat zich alleen op deze kunst richt, worden de objecten die los haast als een alledaags voorwerp ogen, een spel van vorm en restvorm met een bijzondere licht- en schaduwwerking.
De Ploeg
Het unieke aan de eigen tentoonstelling voor het kunstenaarscollectief De Ploeg is dat het samenwerkingsverband tussen de leden ontstaan is, als reactie op het gebrek aan de mogelijkheid om te exposeren. Hoewel de vereniging nog steeds onder dezelfde naam bestaat, is het een bijzondere mijlpaal voor de (belangrijkste) kunstenaars, die vooral in de jaren twintig actief waren.
Voor mij was het werk, dat bestaat uit de impressionistische, expressionistische en constructivistische stromingen, vooral een weerspiegeling en punt van herkenning. De werken sloten aan op de lesstof voor het vak kunstgeschiedenis en waren een passende manier om me te verdiepen ter behoeve van de eerste praktijktoets.
Memphis Design & Pronkjewails
De overeenkomst met de les- en leerstof op de Academy kwam ook terug in de ontwerpen van de expositieruimten van Memphis Design & Pronkjewails. De Memphis Design groep vervult een verbindende functie met deze tentoonstelling. Collectie en architectuur van het museum komen hier samen qua stijl, omdat Mendini en gastarchitect Michele de Lucchi beiden als architect aan het gebouw werkten en ontwerpen produceerden voor de Memphis Design groep. De asymmetrische vormen, overmaat van kleur en afwisseling van materialen zijn het bewijs.
Pronkjewails gaf me, tijdens mijn bezoek, op het eerste gezicht vooral verwarring. Een grote hoeveelheid aan design, van verleden tot heden was in mijn ogen willekeurig opgesteld, waardoor ik moeite had om verbanden te ontdekken tussen de kunst- en designobjecten. De ontwerpen zijn omgeven door een labyrint van gordijnen die de hele ruimte bestrijken. De tentoonstellingsruimte is rond en langs deze wanden bevinden zich rijen met kleurrijk design, die contrasteren met de witte muren. Esthetisch is het heel verfijnd.
Later verkreeg ik door een beschrijving, context over het concept achter de tentoonstelling, waarmee mijn verwarring omsloeg in een 'aha!'. De talloze combinaties stellen namelijk verschillende stillevens voor, die het heden en het verleden samenbrengen.
Het bezoek aan het museum was uiteindelijk een passende manier om me te verdiepen in de kennis die in de toekomst een fundering en mogelijke inspiratiebron voor mijn eigen werk zal zijn. Daarnaast was het simpelweg ook heel erg leuk om bekende ontwerpen in het echt te zien en te ervaren.